“LABINGDALAWANG TAON KO NANG ALAM NA MAY KABIT SIYA — PERO NANAHIMIK AKO. HANGGANG SA PAGKAKATAKAL SA KAMA NG OSPITAL, ISANG SALITA KO ANG NAGPALAMIG SA DUGO NIYA.”

Ako si Elena, 44.
May asawa akong si Jorem, isang lalaking pinakasalan ko sa pangakong “habang buhay” —
kahit ako lang pala ang naniniwala roon.

Sa loob ng 12 taon, alam kong may babae siya.
Alam ko ang mga text na palihim niyang tine-delete.
Alam ko ang mga gabing hindi siya umuuwi.
Alam ko ang pabango sa kwelyo niyang hindi akin.
Alam ko ang tawanan sa phone, ang lihim na mga chat, ang “overtime” na paulit-ulit.

Pero hindi ako nagsalita.

Hindi dahil mahina ako…
kundi dahil pinili kong maging matatag para sa dalawang anak namin.

Sa bawat sakit, iniisip ko:
“Kapag lumaki ang mga bata, ako rin ang mananalo.”

ANG PAGBABAGO NG HANGIN

Isang araw, habang nagluluto ako ng hapunan, nakatanggap ako ng tawag mula sa ospital.

“Ma’am… si Mr. Jorem po, nasa ICU. Cardiac arrest.”

Parang lumubog ang mundo ko.
Hindi ko siya mahal gaya ng dati…
pero siya pa rin ang ama ng mga anak ko.

Pagdating ko sa ospital, nakita ko siyang putlang-putla, nakakabit sa makina, parang wala nang buhay.

At sa gilid ng kama niya —
nandoon ang babaeng minamahal niya sa loob ng 12 taon.

Nakangiti pa sa nurse, parang siya ang tunay na asawa.
Hindi man lang niya ako nilingon.

Nilapitan ko ang kama.
Tahimik.
Matagal.
Tinitigan ko ang lalaking minsan kong minahal nang buong kaluluwa.

Pagmulat niya, gulat siya.
Parang multo ang nakita.

“E-Elena… nandito ka?”

Tahimik lang ako, nakatingin.
Siya, nanginginig.

ANG KATOTOHANANG KAILANMAN HINDI NIYA INASAHAN

Lumapit ang babae at sinabing:

“Ako ang kasama niya kagabi. Ako ang nagdala sa kanya dito. Ako ang—”

Hindi ko siya tinignan.
Hindi siya mahalaga sa sandaling iyon.

Tumingin ako kay Jorem.
Yung tingin ng isang babaeng gutay-gutay na ang puso pero hindi bumigay.

At sa unang beses sa loob ng labingdalawang taon, nagsalita ako ng totoo…
ng simple…
ng isang pangungusap lang.

“Pwede ka nang umalis sa buhay ko — noon pa.”

Parang binuhusan ng yelo ang katawan niya.
Nanigas ang mukha.
Walang nasabi.
Walang mahanap na paliwanag.

Ang babaeng kasama niya, napasulyap kay Jorem at kita ang takot sa mata —
hindi dahil sa akin…
kundi dahil sa nakita niyang wala nang lugar para sa kanya.

Umiiyak si Jorem, hindi dahil sa sakit ng katawan…
kundi dahil sa wakas, naramdaman niyang wala na akong hawak na kahit anong emosyon para sa kanya.

Hindi galit.
Hindi pag-ibig.
Hindi selos.

Kundi kalayaan.

ANG PAG-ALIS KO

Tinawag ng doktor ang mistress para mag-usap.
Lumabas siya agad, parang takot na takot.

Ako, tahimik na kinuha ang bag ko.
Hindi ako sumisigaw, hindi ako umiiyak.

Tumayo si Jorem mula sa kama, pilit gumalaw, nanginginig:

“Elena… huwag mo ‘kong iwan. Ayusin natin… please… hindi ko kaya—”

Huminto ako sa pinto.
Tumingin nang diretso sa kanya.

“Hindi mo na ako kayang saktan. Tapos na ang laban mo sa’kin.”

At iyon na ang una at huling beses kong nakita siyang ganoon —
wasak, takot, desperado.

Hindi ko siya iniwan dahil sa babae niya.
Iniwan ko siya dahil iniligtas ko ang sarili ko.

ANG BAGONG BUKAS

Ngayon, kasama ko ang mga anak ko.
Masaya sila.
Masaya ako.
May trabaho ako, may negosyo na nagsisimula, may bahay na pinuno ko ng kapayapaan.

At si Jorem?
Nabalitaan kong iniwan siya ng babae rin.
At ngayon… mag-isa siyang nagpapagaling.

Pero hindi na iyon problema ko.